Depozyt notarialny wciąż nie jest popularną formą zabezpieczenia transakcji w Polsce, choć coraz częściej ta procedura jest wykorzystywana w przypadku sprzedaży/zakupu nieruchomości. W artykule dokładnie omówimy to, na czym polega taki dokument i jakie jest jego realne zabezpieczenie.
Czym jest depozyt notarialny?
Instytucję depozytu notarialnego określa art. 108 Ustawy o notariacie. Depozyt notarialny to czynność, w której notariusz przyjmuje na przechowanie papiery wartościowe lub pieniądze w walucie polskiej lub obcej celem zabezpieczenia transakcji. Notariusz może również depozytować dokumenty w postaci analogowej lub cyfrowej.
Dla każdego depozytu notarialnego spisuje się protokół oraz otwiera specjalny rachunek bankowy u notariusza.
Jak działa depozyt notarialny?
Notariusz ma prawo przyjąć na przechowanie ww. środki,, a wydanie depozytu następuje wyłącznie po spełnieniu odpowiednich warunków umowy. Przykładowo, osoba kupująca nieruchomość składa depozyt notarialny dla zapewnienia gwarancji, że stać ją na transakcję i zabezpiecza się na wypadek, gdyby kupujący nie dotrzymał ustalonych warunków.
Kiedy warto skorzystać z rachunku depozytowego?
Depozytu notarialnego można dokonać zawsze, gdy obie strony chcą mieć pewność bezpieczeństwa transakcji. Najczęściej wykonywany jest w przypadku sprzedaży nieruchomości.
Jakie dokumenty i informacje są wymagane do sporządzenia depozytu notarialnego?
Z każdego depozytu notariusz spisuje protokół, do którego wymagane są kompletne dane:
- imiona (wszystkie posiadane),
- imiona rodziców oraz nazwisko rodowe matki,
- data i miejsce urodzenia oraz PESEL,
- stan cywilny,
- adres zamieszkania,
- adres do doręczeń, jeżeli jest inny aniżeli adres zamieszkania,
- numer i rodzaj dokumentu tożsamości,
Co więcej, niezbędne jest ustalenie również informacji, takich jak:
- wycena papierów wartościowych lub kwota pieniędzy składanych do depozytu notarialnego,
- wskazanie osoby odbierającej depozyt, jej dane osobowe oraz warunki, które muszą zostać spełnione w celu wydania ich osobie wskazanej lub jej następcy prawnemu,
- dokument będący przedmiotem depozytu.
Jak wygląda sporządzenie protokołu depozytu notarialnego?
W kancelarii notarialnej muszą stawić się obie strony umowy. Muszą mieć ww. dokumenty oraz jasno ustalone warunki depozytu, które będą przedmiotem protokołu. Notariusz z każdego przyjęcia na przechowanie depozytu spisuje protokół. W protokole wymienia się datę przyjęcia, definiuje tożsamość osoby składającej depozyt oraz wskazuje, komu, kiedy i pod jakimi warunkami depozyt ma zostać wydany.
Bardzo istotną kwestią jest to, że pieniądze będące przedmiotem depozytu notarialnego powinny być w już w momencie spisywania protokołu zaksięgowane na rachunku depozytowym notariusza (specjalne konto bankowe).
Po spełnieniu warunków spełnionych w protokole depozytu notarialnego, następuje tzw. wydanie depozytu. W przypadku sprzedaży nieruchomości jest to po prostu przelanie środków ze specjalnego konta bankowego na rachunek bankowy sprzedającego.
Ile kosztuje depozyt notarialny?
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dn. 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej określa to, ile kosztuje depozyt notarialny.
Koszt depozytu notarialnego zależy od jego wysokości i wynosi połowę stawki maksymalnej określonej w § 3 ww. rozporządzenia:
- do 3000 zł – 50 zł x ½,
- powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł x ½,
- powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł x ½,
- powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł x ½,
- powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł x ½,
- powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł x ½,
- powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0, 25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł x ½, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł x ½.
Uwaga: Do kosztu depozytu notarialnego należy doliczyć podatek vat w wysokości 23% i koszty taksy za wypisy aktu notarialnego, które wynoszą 6 zł netto za każdą stronę (7,38 brutto).
Kto płaci depozyt notarialny?
W teorii: to zależy, gdyż obie strony mogą ponieść koszt depozytu notarialnego celem zabezpieczenia transakcji. W praktyce depozyt notarialny płaci strona, która żąda wykonana danej czynności. W przypadku nieruchomości jest to najczęściej kupujący.
Czy depozyt notarialny jest bezpieczny?
Notariusz jako osoba zaufania publicznego ma obowiązek w sposób bezpieczny przechowywać przedmiot depozytu notarialnego. Protokół tworzony jest w formie aktu notarialnego, dlatego zapewnia pewność i bezpieczeństwo obrotu prawnego.
Korzyści posiadania rachunku depozytowego u notariusza
Stosując depozyt notarialny, który jest dokumentowany w formie aktu notarialnego, strony mogą czuć się bezpieczne podczas przeprowadzania transakcji:
- Notariusz jest osobą zaufania publicznego, a jej obowiązkiem jest czuwanie nad prawidłowym zabezpieczeniem interesów.
- Pieniądze są przekazywane na specjalne konto bankowe notariusza, a następnie przelewane na rachunek sprzedającego dopiero spełnieniu warunków umowy.
- Depozyt notarialny chroni zarówno sprzedającego jak i kupującego nieruchomość.
- Kupujący nie jest zobowiązany do wpłacenia pieniędzy na konto sprzedającego przed zawarciem umowy sprzedaży.
- Depozyt notarialny zaksięgowany na specjalnym koncie bankowym jest chroniony przed wszelkimi roszczeniami, a jeśli transakcja sprzedaży nieruchomości nie dojdzie do skutku, notariusz przekazuje środki na konto wskazane przez kupującego.
Depozyt notarialny a upadłość kancelarii notarialnej
W przypadku wszczęcia egzekucji przeciwko notariuszowi lub ogłoszenia przez niego upadłości, środki wpłacone do depozytu kancelarii czynnością zabezpieczenia umowy, nie podlegają zajęciu, nie wchodzą do masy upadłości ani do spadku po właścicielu rachunku bankowego. Są więc całkowicie bezpieczne.
